Od tajemniczej Ameryki Południowej, przez gorącą Afrykę, nieprzystępną Syberię aż do dalekiej Australii – Mateusz Będkowski zabiera nas na wyprawę śladami polskich XIX-wiecznych podróżników: naukowców, poszukiwaczy przygód i zesłańców. Pokazuje przy tym, jak w dziewiętnastym stuleciu wyglądały kulisy podróży na odległe lądy, z czego żyli podróżnicy i jak przysłużyli się lepszemu poznaniu egzotycznych krain. To opowieść o świecie wkraczającym w nowoczesność i ludziach gotowych na każdą przygodę.
Wiek XIX to epoka pionierskich wypraw naukowych i szczyt europejskiego kolonializmu. Na ten okres przypada także największa liczba fascynujących podróży. Ich cel był różny. Czasem chodziło o poszukiwanie metali szlachetnych, głównie złota, kiedy indziej celem było objęcie w posiadanie strategicznych obszarów. W ten sposób „wiek pary” stał nie tylko pod znakiem rozwoju przemysłowego, ale również pod znakiem odkryć. Ważny udział w poznawaniu i badaniu świata mieli także Polacy. Brak niepodległego państwa nie był tu żadną przeszkodą.
Niektórzy przyszli polscy podróżnicy musieli uciekać z ojczyzny przed represjami zaborców. Innych po prostu ciągnęło do odległych zamorskich krain – ci zaciągali się na statki handlowe i wojenne zachodnich mocarstw. Jeszcze inni, pojmani przez Rosjan za działalność niepodległościową, byli zsyłani na wschód – przede wszystkim na Syberię i Kaukaz. Właśnie tam, podczas katorgi, wielu z nich prowadziło badania naukowe. Dzięki temu zostawali później wybitnymi naukowcami i odkrywcami. Polacy, cierpiący prześladowania ze strony zaborców, jak mało kto byli też wyczuleni na okrucieństwo białego człowieka.
Historie z XIX wieku wydają się dziś przypominać legendy. Kto pamięta o postaci „kapitana Adama”, właściciela wysp na Oceanie Indyjskim? Kto uwierzy w niezwykłe dzieje ułana zmęczonego walką za naród polski i węgierski, poszukującego wielkiego majątku w odległej Australii? Czy w Kamerunie miała powstać pierwsza w dziejach polska kolonia? Na wszystkie te pytania odpowiedź przyniesie książka Mateusza Będkowskiego Polacy na krańcach świata: XIX wiek. Zachęcamy do lektury!
Mateusz Będkowski (ur. 1987 w Warszawie) – absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się losami polskich podróżników i odkrywców na przestrzeni dziejów, szczególnie z XIX wieku. W 2011 roku obronił pracę magisterską pt. „Wyprawa Stefana Szolc-Rogozińskiego do Kamerunu w latach 1882–1885”. Publikował m.in. w czasopismach „Mówią Wieki” i „African Review. Przegląd Afrykanistyczny”, a także w portalu Histmag.org.
Przeczytaj fragment książki: PDF, EPUB, MOBI
Spis treści:
- Przedmowa 11
- Józef Kopeć: śladami Beniowskiego na Kamczatce 19
- Kapitan Adam Mierosławski: właściciel wysp na Oceanie Indyjskim 35
- Paweł Edmund Strzelecki: w dziewięć lat dookoła świata 47
- Ignacy Domeyko: obrońca Araukanów 75
- Seweryn Korzeliński i australijska gorączka złota 99
- Sygurd Wiśniowski: portret reportera 119
- Konstanty Jelski: aptekarz z Kajenny 147
- Jan Kubary: badacz wysp tropikalnych 161
- Antoni Rehman w krainie diamentów 177
- Polak w kongijskim piekle. Jak powstało Jądro ciemności Josepha Conrada 193
- Jan Sztolcman: łowca kolibrów 211
- Wyprawa Stefana Szolc-Rogozińskiego do Kamerunu w latach 1882–1885 237
- Zapomniani podróżnicy. Wyprawa braci Stebleckich do Afryki Wschodniej (1884–1896) 263
- Bronisław Piłsudski: przyjaciel Ajnów 281
- Henryk Arctowski i Antoni Dobrowolski: pierwsi Polacy w Antarktyce 295
VARIA - Polskie czasopisma podróżnicze w XIX wieku 319
- Pierwsze Polki na krańcach świata 337
- Pies: najlepszy przyjaciel podróżnika 351
- Koncepcje „Nowej Polski” w XIX wieku 363
- Podróże zmyślone: przypadek Ignacego Żagiella 381
- Parostatkiem w piękny rejs. Transoceaniczne podróże Polaków w XIX wieku 393
- Bibliografia 405
