Średniowiecze wcale nie było tak ponurą epoką, jak nam się powszechnie wydaje. W kulturze i mentalności tamtych czasów było dużo miejsca na kpinę, parodię czy śmiech. Aleksandra Niedźwiedź odkrywa przed nami tajemnice… poczucia humoru w wiekach średnich.
Średniowiecze kojarzymy z ciemnymi wiekami – epoką fanatyzmu religijnego, biedy, zapaści intelektualnej i wszechogarniającej przemocy. Od dłuższego czasu historycy pokazują, że obraz ten jest fałszywy, a wieki średnie to okres pełen kontrastów i ważkich osiągnięć. Równolegle do żarliwości chrześcijańskiej występowało bowiem karnawałowe szaleństwo, a symbolem tych czasów może być zarówno okuty w blachy rycerza, jak i… błazen.
Świat średniowieczny widziany w krzywym zwierciadle zasiedlany jest przez różne postacie – wagantów, fantastyczne stworzenia, małpy udające rycerzy czy alchemików, grzesznych duchownych, karykaturalne diabły i przedstawienia z wielkich gotyckich katedr, które w żaden sposób nie pasują do powagi miejsc w których się znajdują…
„Z czego się śmiano w średniowieczu?” to przewodnik po najważniejszych tropach humoru wieków średnich. Autorka z uwagą czyta teksty literackie, ale patrzy też na ich marginesy – żartobliwe rysunki zdobiące rękopisy mówią bowiem tak samo wiele o mentalność ludzi żyjących kilkaset lat temu, jak podniosłe romanse czy dumne kroniki.
Aleksandra Niedźwiedź – magister historii sztuki, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, a także licencjonowany przewodnik miejski po Warszawie. Z zawodu dziennikarka. Od zawsze pasjonuje się historią, szczególnie kulturą dojrzałego średniowiecza oraz epoką stanisławowską. Współpracuje z portalem Histmag.org od 2016 roku. Miłośniczka kryminałów, starych filmów i spacerów po Warszawie.
Przeczytaj fragment książki: PDF, EPUB, MOBI
Spis treści:
- Czy w średniowieczu było miejsce na śmiech? 5
- W krzywym zwierciadle 10
- Karnawał. Czas, kiedy świat staje na głowie 23
- Śmiech jako instytucja, czyli rzecz o średniowiecznym błaźnie 35
- Misteria i intermedia 47
- Fabliaux – powiastki ucieszne a swawolne 50
- Waganci – średniowieczni buntownicy 69
- Drôlerie – żart zakamuflowany w sztuce sakralnej 74
- Figle artystów 80
- Nie taki diabeł straszny, jak go malują 88
- Humor skatologiczny 93
- Poczucie humoru a Kościół 102
- Zakończenie. Granice tego, co dozwolone 115
- Bibliografia 117
